با توجه به نیاز روزافزون به انواع مشتقات نفتی واحد های پالایشگاهی و پتروشیمی افتتاح میشود اما نیاز به سرمایه گذاری زیادی دارند و زمان ساخت طولانی دارند که در مینی پالایشگاه اینگونه نیست با سرمایه گذاری کمی میتوان واحد های مختلف پالایشی افتتاح نمود.
پالايشگاه‌هاي نفت در مقیاس‌های مختلف با هدف تبديل انواع نفت خام و يا ميعانات گازي به فرآورده‌هاي قابل استفاده توسط مصرف کنندگان متنوع ايجاد مي‌شوند. بدون شک دسترسي به منابع خوراک هيدروکربني، بزرگي و تنوع بازار فرآورده‌هاي پالايشگاهي و فناوري هاي منجر به توليد اقتصادي اين محصولات، مهم ترين عوامل تاثیرگذار بر مکان احداث پالايشگاه، ظرفيت آنها و همچنین تکنولوژی مورد استفاده در آنها مي‌باشند. در گذشته از آنجا که توليد نفت خام از ميادين بزرگ با ظرفيت و طول عمر بالا، امکان پذير بوده است و از سوي ديگر مصرف فرآورده‌ها در نقاط خاصي از کشور متمرکز شده و همچنين راندمان توليد در فناوري‌هاي موجود پايين بوده است، توجيهات کافي براي احداث پالايشگاه‌هاي با ظرفيت بالا وجود داشته است. مجموعه عوامل فوق تمايل به بالا بردن ظرفيت واحدهاي توليد فرآورده را افزايش داده و اقتصاد متوسط پالايشگاه‌ها را با افزايش ظرفيت جبران نموده است.
نگاهي به گذشته و توقف روند احداث پالايشگاه‌هاي بزرگ در کشور و اتفاقات سال‌هاي گذشته نشان دهنده تغييراتي در اتمسفر احداث پالايشگاه ميباشد. تغييراتي از قبيل عمومي شدن استفاده از فرآورده ها در کليه نقاط کشور، رشد جمعيت شهرها و در نتيجه پراکندگي مراکز مصرف، وجود خطوط لوله نفت خام در گستره بزرگتري از کشور، افت توليد ميادين نفت و گاز بسيار بزرگ و لزوم به توليد رساندن ميادين کوچکتر در اقصي نقاط کشور، امکان يافتن واردات نفت خام از مبادي خارج از کشور (همانند طرح سوآپ) و همچنين دستيابي به فناوري‌هاي جديدتر و اقتصادي، توجيهات مناسبي براي احداث پالايشگاه‌هاي کوچک و پراکنده در سطح کشور ایجاد میکنند. به اين ليست از دلايل ميتوان توجيهاتي نظير افزايش ضريب اطمينان در امنيت ملي در اثر پراکنده کردن واحدهاي توليد فرآورده‌هاي نفتي را نیز افزود. همچنين در خصوص کشورهاي همانند ايران که از وسعت سرزميني بالايي برخوردارند، پراکنده کردن واحدهاي توليد فرآورده با ملاحظه دسترسي به منابع خوراک، منجر به کاهش هزينه هاي حمل و نقل فرآورده‌ها مي‌گردد. با ذکر دلايل فوق مي تون به برداشت مناسبي از تعريف واحدهاي پالايشگاه‌هاي با ظرفيت پايين دست يافت.
مينی ريفاينری (Mini Refinery) و Topping Plant
مينی ريفاينری اصطلاحی است که به پالايشگاه‌های کوچک اطلاق ميشود و در برخی موارد با واحدهای Topping Plant تفاوت دارد. هر پالايشگاهی شامل چند بخش می‌باشد که هر کدام وظيفه خاص خود را دارند. مهم‌ترين بخش‌های يک پالايشگاه مخازن خوراک، محصول و کميکال های مورد نياز در آن، واحدهای تفکيک انواع محصولات خام که بخودی خود محصول نهايي محسوب نمی شوند و بايستی عمليات تصفيه و رساندن به Spec های مورد نياز در آن بايد انجام گیرد، واحدهای تصفيه محصولات نهايي و يا ميانی و واحدهای تبديلی که عمدتا به خاطر رساندن به Spec ها و استاندارهای لازم صورت می گیرد. واحدهای یويتليتی هم واحدهايي هستند که ملزومات حرارتی، خنک کاری، برق، هوای ابزار دقیق و تصفيه فاضلاب و... را به عهده دارند.
در صورتی که پالايشگاه‌ها فاقد بخش‌های کاتاليستی باشند که از آن طريق محصولات را مطابق با استاندارد های مورد نياز بازار تبديل نمايند به اين پالايشگاه ها Topping Plant اطلاق ميشود. در شکل (1) نمونه ای از Topping Plant آورده شده است. در اين واحد برای توليد محصول نهايي قابل فروش از روش‌های Blending استفاده میشود. اما در صورتی که نياز به Spec های بالا وجود داشته باشد و بجای Blending و استفاده از مواد افزودنی که مارجين سود را کاهش میدهد و از نکته نظر فنی میتواند بازارش محدود شود بايد واحدهای تبديلی بنا نهاده شود که خود ملزومات و تصفيه های خاص خود را دارد. در شکل (2) نمونه ای از اين واحدها آورده شده که است که بصورت Black Box در شکل (2) نمودار شده است. اين واحدها خود مجموعه ای از تجهیزات مستقل را دارند که بیش از واحدهای ،Topping Plant پيچیدگی دارند. شايان ذکر است در برخی موارد برای فروش محصولات توليدی از يک Topping Plant از واحدهای تصفيه خاص استفاده ميشود. برای مثال در اين پروژه برای تصفيه ميعانات گازی از روش ODS[1] استفاده خواهد شد.
Mini-refinery واحدهاي کوچک توليد فرآورده‌هاي پالايشگاهي با ظرفيت 200 تا 20000 بشکه در روز مي باشند که توانايي توليد فرآورده‌هاي قابل استفاده توسط مصرف کنندگان نهايي (مطابق با استاندارد هاي مورد نياز کشور) را دارا باشند. حال مي بايست به اين سوال پاسخ داد که چه عاملي باعث ميشود با کاهش ظرفيت يک واحد پالايشگاهي براي توليد فرآورده‌هاي مورد نياز، همچنان ارزش افزوده اقتصادي مناسب جهت جلب سرمايه گذاري را به وجود آورد؟
ميبايست به اين نکته توجه داشت که فناوري و مفهوم مينی ريفاينری چیزی کاملاً متفاوت با فناوري‌هاي پالایشگاه‌های کلاسیک که تنها مقياس آن کوچک شده باشد (Miniaturized Refinery) و يا وتحدهای جداسازي اوليه پالايشگاهي (Topping Plant) که فرآورده‌هاي خام را به عنوان محصول ارائه ميدهد، بوده و باید با دیدی کاملا متفاوت از دو مفهوم اخیر با آن برخورد نمود. فناوري‌هاي مورد نظر داراي نقاط مشترک و شاخص ديگري نيز مي‌باشند که آنها را از انواع واحدهاي پالايشي ديگر متمايز مي‌نمايند.
با توجه به موارد مذکور، برخي از ويژگي‌هاي مينی ريفاينری ( Mini-Refinery ) به صورت خلاصه عبارت است از:
آمادگی همکاری و ارايه مشاوره مهندسی:
شرکت گسترش فرآیند شريف آمادگی خود را برای مشارکت در طراحی، ساخت و راه اندازی واحدهای مينی رفاينری بصورت کلی و جزئی اعلام می دارد.
این شرکت میتواند پروژه های مینی ریفاینری شما را در فازهای مختلف ذیل همراهی نماید:
1- پروژه مهندسی و طراحی و ارايه مدارک مهندسی
2- پروژه مهندسی و طراحی و نظارت بر ساخت
3- پروژه مهندسی، طراحی، خريد و نظارت بر ساخت
4- پروژه مهندسی طراحی، خريد، نظارت بر ساخت و پيش راه اندازی و راه اندازی
5- تبديل واحدهای موجود از حالت بلندينگ به واحدهای جداسازی
6- پيش راه اندازی و راه راندازی
7- افزايش ظرفيت و رفع عيوب طراحی گذشته
8- افزايش اتوماسيون واحد جهت افزايش ظرفيت و کاهش هزينه های نیروی انسانی و کاهش خطاهای نیروی انسانی
9- طراحی و ساخت مجدد هر کدام از تجهیزات واحد مجمله برج تقطیر، کندانسور، سيستم وکيوم، مبدلهای حرارتی، ساخت کولينگ تاور های استاندارد، مخازن تحت فشار، سيستم حرارت مستقيم
10- تامين تجهیزات مورد نياز مطابق استانداردهای به روز دنيا با هزينه‌های به صرفه
