پالايشگاه هاي نفت در مقیاس های مختلف با هدف تبديل انواع نفت خام و يا ميعانات گازي به فرآورده هاي قابل استفاده توسط مصرف کنندگان متنوع ايجاد ميشوند. بدون شک دسترسي به منابع خوراک هيدروکربني، بزرگي و تنوع بازار فرآورده هاي پالايشگاهي و فناوري هاي منجر به توليد اقتصادي اين محصولات، مهم ترين عوامل تاثیرگذار بر مکان احداث پالايشگاه، ظرفيت آنها و همچنین تکنولوژی مورد استفاده در آنها مي باشند. در گذشته از آنجا که توليد نفت خام از ميادين بزرگ با ظرفيت و طول عمر بالا، امکان پذير بوده است و از سوي ديگر مصرف فرآورده ها در نقاط خاصي از کشور متمرکز شده و همچنين راندمان توليد در فناوري هاي موجود پايين بوده است، توجيهات کافي براي احداث پالايشگاه هاي با ظرفيت بالا وجود داشته است. مجموعه عوامل فوق تمايل به بالا بردن ظرفيت واحدهاي توليد فرآورده را افزايش داده، و اقتصاد متوسط پالايشگاهها را با افزايش ظرفيت جبران نموده است. نگاهي به گذشته و توقف روند احداث پالايشگاه هاي بزرگ در کشور و اتفاقات سال هاي گذشته نشان دهنده تغييراتي در اتمسفر احداث پالايشگاه ميباشد. تغييراتي از قبيل عمومي شدن استفاده از فرآورده ها در کليه نقاط کشور، رشد جمعيت شهرها، و در نتيجه پراکندگي مراکز مصرف، وجود خطوط لوله نفت خام در گستره بزرگتري از کشور، افت توليد ميادين نفت و گاز بسيار بزرگ، و لزوم به توليد رساندن ميادين کوچک تر در اقصي نقاط کشور، امکان يافتن واردات نفت خام از مبادي خارج از کشور (همانند طرح سوآپ) و همچنين دستيابي به فناوري هاي جديدتر و اقتصادي، توجيهات مناسبي براي احداث پالايشگاه هاي کوچک و پراکنده در سطح کشور ایجاد میکنند. به اين ليست از دلايل ميتوان توجيهاتي نظير افزايش ضريب اطمينان در امنيت ملي، در اثر پراکنده کردن واحدهاي توليد فرآورده هاي نفتي را نیز افزود. همچنين در خصوص کشورهایی همانند ايران که از وسعت سرزميني بالايي برخوردارند، پراکنده کردن واحدهاي توليد فرآورده با ملاحظه دسترسي به منابع خوراک، منجر به کاهش هزينه هاي حمل و نقل فرآورده ها ميگردد. با ذکر دلايل فوق ميتوان به برداشت مناسبي از تعريف واحدهاي پالايشگاه هاي با ظرفيت پايين دست يافت.
واحدهای پيوسته، نيمه پيوسته و ناپيوسته (Batch)
واحدهای مينی رفاينری می توانند به سه صورت کلی طراحی شوند. زمانی که خوراک ورودی واحد، خوراک ثابتی باشد و ظرفيت بالايي داشته باشد واحد را بصورت پيوسته طراحی می کنند. در صورت طراحی واحد بصورت پیوسته، نیاز به سيستم کنترل و اتوماسيون بالايي می باشد که محصولات را با مشخصه های از پيش تعيين شده توليد نمايد. در صورتی که خوراک واحد بسيار کم باشد و ميزان سرمايه در دسترس هم کم باشد، واحد را بصورت ناپيوسته طراحی می کنند. اصولا در زمينه های نفتی واحدهای ناپيوسته در ظرفيت های بسيار پايين 10 تن تا 150 تن در روز معمول است. سیستم ناپيوسته (Batch) نياز به ابزار کنترلی خيلی پيشرفته ندارد، لذا هزينه سرمايه گذاری در اين زمينه به واسطه آن کم ميشود. اما معمولا سایز تجهیزات در مقايسه با واحد پيوسته تا حدودی بزرگتر می باشد. در صورتی که واحدی نياز به ظرفيت مرزی 100 تن تا 200 باشد می توان سيستم را به حالت نيمه پيوسته طراحی نمود. واحدهای سولفور زدايي به روش ODS میتواند بصورت پيوسته و ناپوسته عمليات گردد.